Door Bas J. van der Net
Onze schaakclub heeft de 95e verjaardag in januari 2014 fier gevierd na een rijke, reeds in 1919 begonnen historie. Dit is reden voor dankbaarheid.
Maar wat bood 1919 verhoudingsgewijs een schraal perspectief voor het schaken! Na de Eerste Wereldoorlog kwam toen het schaken moeizaam op gang. Lasker leek de eeuwige wereldkampioen sinds de vorige eeuw, Capablanca kwam aan de poort van zijn bewind kloppen om dat eerst in 1921 over te nemen, en de jonge Euwe zette zijn eerste voorzichtige schreden in een lagere sectie van het enige belangrijke internationale schaaktoernooi van toen: Hastings. En het hoofdtoernooi heette daar opmerkelijk ”the Victory tournament” , waaraan slechts spelers van de winnende naties in de Eerste Wereldoorlog mochten deelnemen. De ontzag inboezemende elegante diplomaat Capablanca won het toernooi met 10,5 punt, voor Kostic en Thomas en ruim voor de Nederlanders Olland en Marchand. Hij ontving daarvoor de zoete prijs van 60 pond. Maar tegen de Engelse gentleman en sportman Thomas kreeg hij de winst in de schoot geworpen in een voor laatstgenoemde meer dan houdbare positie met een motief op de onderste lijn. Zo kon dat toen gaan. En de vindingrijke Euwe offerde in lagere sectie er reeds lustig op los met de brille van de jeugd. Zo ging dat toen ook!
De eigenzinnige brede volksclub Philidor is evenwel toen reeds opmerkelijk uit ‘het niets’ ontstaan. Het had het klaarblijkelijk niet nodig mee te liften op de latere successen van Euwe, culminerend in diens wereldkampioenschap van 1935 tot 1937, zoals andere clubs dat later wel moesten doen.
Bij onze schaakclub is een kenmerk ook de gezellige sfeer voor, tijdens en na de partijen.
Toen ik eens veel verderop in de tijd gerenommeerde clubleden confronteerde met het feit dat maandag toch wel een moeilijke clubavond oplevert voor de noeste jongelingen, studenten en werkers in het vervolg van de week, werd er spits gereageerd. “Ach, wij vinden het wel prettig de week gezellig te beginnen, en dus houden we het zo”. En zo is het gekomen en gebleven ook ruim in de 21e eeuw. Waarom zouden we deze winnende formule dan nog nu veranderen? Daarom begint de week aangenaam met onze schaakclub, men kan niet weten wat de week verder brengt. Philidor van harte gelukgewenst in 2014, met name al onze clubleden van heden, die de kern van een goede onderlinge sfeer en verstandhouding met hart en ziel zo blijven bewaken als voorheen het geval was!
Uit nostalgische overwegingen zij het mij vergund even terug te grijpen naar een tweetal historische partijfragmenten van het internationale schaken in 1919.
Wit Capablanca, Zwart Thomas. Stand Wit Kg1, Da8, Tb1 en b8, pi. a2,e4,g2, g6, h2. Zwart Kh8, Df8, Tc2 en e8, pi. c7,d6,f6,g7,h6. Wit heeft zojuist zijn dame van a6 naar a8 gespeeld en zwart gaf op. Hij had –tenminste- remise kunnen maken met 29…Ta2x, 30. Db7, Ta4. 31. Dc7x, Tae4x volgens het toernooiboek van Hastings 1919.
Wit Euwe, Zwart O Hanlon. Stand Wit Kg1, Dh5,Te1 en h3, Lc4, pi. a2,b2,d5,f2,g2,h2. Zwart Kg8,Dd8,Ta8,f8,Lc8,Pg6, pi.a7,b7,c7,d6,f4,g7. Euwe maakte het snel uit. 19. Te6,Tf6. 20.Dh7 schaak,Kf8. 21.Dh8 schaak,Ph8x. 22.Th8x schaak,Kf7. 23. Td8x, c6. 24. Tee8, Ld7. 25.dc6x schaak, Le6. 26. Le6x schaak,Te6x. 27. Ta8x ° 1/0. De triomftocht van Euwe is zeker begonnen in Hastings, waar hij meerdere triomfen vierde met schone positie- en combinatie- partijen, want het Hollandse Beverwijk (later Wijk aan Zee) kwam pas in de late jaren dertig zich manifesteren.
Euwe kwam er aan in 1919, Philidor was er al en bleef op eigen krachtige wieken tot heden bloeien als amateurclub met liefhebbers van spel en gezelligheid. Met dank aan de keer op keer toestromende verfrissende jeugd in een gezonde mix met de gelouterde experience. Het roemruchte Philidor: eens bijna landskampioen ruim na de Tweede Wereldoorlog (in de jaren zestig) en vergeet niet de Piketten en Wielen bijgestyled door de Kuiven en de Smid! Maar ach, als het zo gaat als thans aan het begin van de 21e eeuw met veel meer mogelijkheden tot intern en extern schaken (dankzij het internet) en de daardoor ook meer gevonden saamhorigheid in en rond het schaakspel, dan moge het nog lang zo op dezelfde manier doorgaan, de crisis op en rond elk schaakbord voorbij!
31 januari 2014.